بررسى چهرههاى جوان در قرآن
از مسائل مورد ابتلا، چگونگى برخورد با جوان براى تأثيرپذيرى بيشتر مىباشد. هر كسى راه و روشى پيشنهاد مىكند و به گونهاى مىخواهد با جوان تعامل و برخورد داشته باشد، اما كدام راه صحيح است و ملاك راه صحيح چيست. اين گونه پرسشها معمولاً مورد غفلت واقع مىشود و اگر كسانى بخواهند راه صحيح يا بهتر را بيابند، به تجربه، آزمايش و آمارگيرى متوسل مىشوند.
اما بىنقص بودن اين گونه راهها مورد ترديد مىباشد و حتى گاهى مىتوان در درستى آنها مناقشه كرد؛ زيرا جوان مانند يك شىء بىجان آزمايشگاهى نيست و صحنه اجتماع آزمايشگاه نيست. در آزمايشگاه تمامى عناصر، ابزار و اشياى مورد آزمايش در اختيار آزمايشگر است اما اشيا اختيارى ندارند، بنابراين آزمايشگر با ثابت قرار دادن آنها به جز يكى، ميزان تأثير و تغييرات آن را اندازهگيرى مىكند يا سپس امر ديگرى را متغيّر و بقيه را ثابت نگه مىدارد و ... اما در اجتماع اوّلاً شرايط و اوضاع به اختيار آزمايشگر نمىباشد؛ ثانياً جوان از امور گوناگون اطراف خود، آن گونه كه مىخواهد اثر مىپذيرد يا بر اطراف اثر مىگذارد. نيز اراده، تصميم، عاطفه، احساس، گذشته خانوادگى و تاريخى، خوراك، پوشاك وى و ... در تشخيص و تعيين مسير او و چگونگى تصميمش نقش دارد. اين همه، قابل اندازهگيرى، كنترل و نسبتسنجى نمىباشد. بنابراين پيدا كردن روش و قانون مناسب براى برخورد با جوان، از اين راه، ناقص و حتى ناصحيح مىنمايد.
راه ديگرى كه مىتوان پيمود و راحتتر از راه قبلى است و نتايج آن كم نقصتر مىنمايد، همچنين براى ما مسلمانان جاذبهدارتر است، بررسى ميزان تربيت «جوان»هاى مطرحشده در قرآن و شاخصهاى تربيتى و تعيين مقدار تأثير هر يك از آنها بر جوان مىباشد.
اين راه براى ما راحت است زيرا قرآن آن را مطرح ساخته، با مطالعه آيات در باره «جوان» مىتوان به آن رسيد. مردم نيز با توجه به اعتقاداتشان، براى پذيرش اين راه و روش، آمادگى بيشترى دارند. چنان كه نتيجه پيمودن اين راه مورد قبول مسلمانان مىباشد زيرا همه اتفاق نظر دارند قرآن، كتاب هدايت و تربيت است. از سوى ديگر امكانات پيمودن اين راه فراهم است زيرا تفاسير گوناگون وجود دارد و بالاخره پيمودن اين راه لازم و حياتى است چون از يك طرف، با جوانان برخورد داريم و هر فردى دوست دارد ثمره وجودى و اميد و آينده خود را، به بهترين نحو تربيت كند. از سوى ديگر چون مسلمان و ديندار هستيم موظفيم قرآن را بشناسيم و با آن برخورد مثبت داشته باشيم. نيز چون قرآن را معجزه جاويد مىدانيم و كتابى كه «از پيش رو و پشت سرش باطل نمىآيد»(1) و فرستنده آن خالق انسانهاست، اطمينان داريم كه آن كتاب به ما بهترين راه هدايت را مىنماياند و ما را به سرمنزل مطلوب سوق مىدهد. بنابراين، راه و روش قرآن ما را از راههاى ديگران بىنياز مىكند و حتى قابل ارائه به ديگران براى تربيت جوانان مىباشد.
قرآن سرگذشت جوانهاى متعددى را مطرح ساخته و به ابعاد گوناگون تربيتى هر يك پرداخته است.
از جوانى كه گوش به فرمان پدر و مربى خويش بود و هر خواسته پدر را قبول مىكرد و بر خواسته خود مقدّم مىداشت تا جوانى كه به هيچ نحو گوش به سخنان پدر نمىداد و حتى در سختترين وضع و هنگامى كه آثار عذاب الهى ظاهر شده بود، باز بر راه و روش باطل خود اصرار مىكرد و بالاخره به هلاكت رسيد. نيز از جوانى كه در بهترين محيط رشد و نمو كرد تا جوانى كه در بدترين محيط از نظر اعتقادى به سر برد. از جوانى كه بيشترين امكانات را در اختيار داشت و سرانجام همه آنها را از دست داد تا جوانى كه هيچ امكاناتى نداشت و كم كم آنها را به دست آورد. از جوانى كه ... .